جنگ غزه، زمانی برای صلح یا فرصتی طلایی برای نفرت پراکنی؟ احمد هاشمی

جنگ غزه، حکم یک فرصت طلایی برای نفرت پراکنی را داشته و چهره های شناخته شده ای هم به خاطر سخنان تحریک آمیز خود، نقش آتش بیار معرکه را برعهده گرفته اند که در اینجا به ارائه دو نمونه اکتفا می شود

قرن بیست و یک را به القاب و عناوین مختلفی مزین کرده اند ولی شاید “عصر ارتباطات و اطلاعات”، برازنده ترین آنها باشد که ویژگی اصلی اش، انتشار و جابجایی آسان و سریع افراد، کالاها، افکار، عقاید و حتی احساسات و عواطف بشری است.

در دوران های گذشته، تحولات و حوادث، و به تَبَعِ آن احساسات و هیجانات، امکان انتشار سریع نداشت ولی امروزه بسیاری از وقایع بطور زنده در زمان وقوع، توسط رسانه های مختلف پوشش داده می شوند. بدین ترتیب، بایسته هایی از قبیل آرامش، عقل سلیم و خویشتنداری، اولین قربانیان پوشش زنده و بعضا تکرار جانبدارانه و اغراق آمیز یک رویداد توسط غول های رسانه ای می باشند.

یک رویداد دلخراش می تواند توده ها را بسیج و احساس را بر خرد و عواطف را بر واقعیت چیره کند و دقیقا در این نقطه است که نخبگان، هنرمندان و بطور کلی چهره ها (celebrities) می توانند نقش بسیار تاثیرگذاری در بازگرداندن صلح و آرامش به جامعه ایفا کنند. از سوی دیگر اما، آنها می توانند با اظهارات و رفتارهای غیرمسئولانه خود، که به مدد شبکه های اجتماعی از قبیل فیسبوک، توئیتر و یوتیوب به راحتی قابل انتشار است، آتش تنش و خصومت را شعله ورتر کنند.

چهره ها، الگوی خوب و الگوی بد

موضع گیری بر له یا علیه نژادپرستی توسط چهره ها، همواره در تنش زایی و یا تنش زدایی در بین توده ها موثر بوده و در این ارتباط، مشاهیر و نامداران بسیاری به عنوان الگوی خوب و یا بد مطرح شده اند. فیروز کریمی، مربی تیم فجر سپاسی، جان وین، بازیگر و کارگردان سرشناس آمریکایی و جان گالیانو، طراح بین المللی مد از جمله چهره هایی هستند که به داشتن افکار و رفتارهای نژادپرستانه شناخته می شوند و در مقابل، مایکل جکسون، سلطان پاپ و خالق موزیک ویدیوی “سیاه یا سفید”، اِلِن دِجِنِرس، مجری مشهور تلویزیونی و سلین دیون، خواننده کانادایی از جمله مشاهیری هستند که برای مبارزه با نژادپرستی، بیگانه‌هراسی و همجنس‌گراستیزی (هوموفوبیا) شهرت کسب کرده اند.

موضوع تنفر نژادی، قومی و مذهبی در برخی از برهه های زمانی چنان بالا می گیرد که چهره های برتر ورزشی از قبیل لیونل مسی، ستاره تیم ملی آرژانتین و تیری آنری، فوتبالیست فرانسوی، در کارزارهای ضد نژادپرستی حضور فعالانه ای پیدا می کنند و یوفا هم با شعار “نه به نژادپرستی” کارزاری در این زمینه راه می اندازد؛ بطوریکه موج بزرگ مبارزه با نژادپرستی در جام جهانی اخیر هم تقویت شد.

همچنین، حدود دو سال پیش، زمانی که طرح اخراج اجباری افغان ها و اقدامات آلوده به نژادپرستی از قبیل ممنوعیت ورود اتباع خارجی به برخی اماکن عمومی در تعدادی از شهرها و استان های کشور مطرح و بعضا اجرایی شد بسیاری از هنرمندان نامی کشور از قبیل داریوش مهرجویی، لیلا حاتمی، نیکی کریمی و علی مصفا آشکارا صدای اعتراض و مخالفت خود را بلند کردند.

در مورد جنگ غزه و درگیری خونینی هم که میان نیروهای اسرائیلی و حماس جریان دارد شاهد هستیم بسیاری از چهره ها و از جمله تعدادی از برندگان جایزه نوبل ابتکار عمل به خرج داده و خواستار برقراری آتش بس و توقف فوری درگیری ها شده اند. با این وجود، جنگ غزه، حکم یک فرصت طلایی برای نفرت پراکنی را داشته و چهره های شناخته شده ای هم به خاطر سخنان تحریک آمیز خود، نقش آتش بیار معرکه را برعهده گرفته اند که در اینجا به ارائه دو نمونه اکتفا می شود.

یک تراژدی، دو نگاه نفرت پراکن

فارغ از اینکه چرا و چه کسی شروع کننده درگیری ها بوده و مسئولیت وضعیت اسفناک کنونی در نوار غزه به کدام یک از طرفین درگیر بر می گردد؛ تردیدی نیست آنچه در غزه می گذرد به معنای واقعی کلمه، یک تراژدی است؛ ولی آنچه این تراژدی را غمبارتر می کند اظهارات تحریک آمیز برخی افراد و چهره های شناخته شده است. به طور مثال، در روزهای گذشته، آیلت شاکد اسرائیلی و ییلدیز تیلبه ترکیه ای که هر دو به زیبارویی شهره اند از این شهرت خود نه برای برقراری صلح و آشتی بلکه برای نفرت پراکنی بهره برداری کرده و با سخنان خود بر سر زبان ها افتاده اند.

آیلت شاکد: باید همه مادران فلسطینی را کشت

به دنبال ربودن و قتل سه شهرک نشین یهودی و متهم شدن حماس به دست داشتن در آن، اسرائیل حمله هوایی خود به نوار غزه را آغاز کرد و همزمان آیلت شاکد (Ayelet Shaked)، نماینده پارلمان از حزب دست راستی “خانه یهودی”، مطالب نژادپرستانه ای را در صفحه فیسبوک خود به اشتراک گذاشت. او نوشت: “همه فلسطینی ها دشمن ما یهودیان هستند و در کنار تروریست های فلسطینی، باید مادران آنها هم کشته شوند تا دیگر مارهای کوچکی به دنیا نیاورند که تبدیل به تروریست شوند.” شاکد در ادامه این گونه نسخه پیچی کرد که اسرائیل باید با تمام فلسطینیان از جمله سالخوردگان و زنان در شهرها و روستاها وارد جنگ شود.

ییلدیز تیلبه: اقدامات هیتلر نسبت به یهودیان کم بود

با آغاز جنگ غزه در ۷ جولای، انتقادات و اعتراضات نسبت به اقدامات ارتش اسرائیل بالا گرفت و در این بحبوحه، ییلدیز تیلبه (Yıldız Tilbe) خواننده کردتبار ترکیه، با ارسال چندین توئیت نژادپرستانه در روز ۱۱ جولای، توجه همگان را به اظهارات نفرت انگیز خود جلب کرد. او در یک پیام توئیتری خود چنین نوشت: “ان شاء الله به زودی مسلمانان، پایان یهودیان را ورق خواهند زد. یهودی ها با خدا و همه پیامبران و از جمله حضرت موسی دشمنی دارند.” تیلبه در توئیت جنجالی دیگری هم نوشت: “خدا هیتلر را رحمت کند که هر چه در حق یهودی ها انجام داده کم است.”

قطعا اظهارات خصمانه ای از این دست، هیچ کمکی به آرام تر شدن اوضاع نمی کند و بیش از هر چیزی، نشان دهنده استیصال و بن بست سیاسی و در نتیجه، رادیکال تر شدن نگاه ها نسبت به بحران دیرپای خاورمیانه می باشد که جوامع و مردمان منطقه را نسبت به در دسترس بودن صلحی حقیقی و عادلانه نا امید نموده و به توسل بیش از پیش به گفتمان حذفی، نارواداری و خشونت سوق داده است. به همین دلیل، امروز بیشتر از هر زمان دیگری، ضرورت برقراری صلح و یافتن راه حلی پایدار برای بحران فلسطین و اسرائیل در قالب دو کشور مستقل، احساس می شود و در این میانه، هنرمندان و مشاهیر منطقه و جهان با اجتناب از افتادن به دام تندروی و با هم افزایی و ایفای نقشی سازنده، می توانند از جنگ جانکاه غزه، زمانی برای صلح پایدار و نه دستاویزی برای نفرت پراکنی خلق کنند.

احمد هاشمی، کارمند سابق وزارت خارجه ایران
وبلاگ نویسنده: http://ahmaddhashemi.blogspot.com

https://www.tribunezamaneh.com/archives/69160